Skip to content →

Về những năm tháng với báo Hoa Học Trò

Từ lâu tôi đã muốn viết về ba năm cấp III tôi là cộng tác viên truyện ngắn của báo Hoa Học Trò và Trà Sữa cho Tâm Hồn, nhưng mãi đến hôm nay suy nghĩ mới đủ chín để kết thành lời lẽ. Một quãng thời gian đủ dài để tôi ngoái lại và nhận ra mình đã được gì, đã bỏ lại những gì. Truyện học trò, với tính chất dễ thương, tình cảm của nó; không phải là sở trường của tôi; thế mà duyên của tôi và nó lại vừa vặn như một cái nắm tay. Và mãi là một cái nắm tay, cho đến ngày tôi nhận ra mình phải đi đến một chân trời khác.

Dạo này, có đôi lúc không vui mà nghĩ rằng chẳng mấy ai đọc những gì mình viết. Mỗi lần như thế tôi hay nhìn bức tranh này của anh họa sĩ Pascal Campion; tự an ủi, có đấy thôi, mình chưa có duyên gặp họ mà thôi; nhưng điều quan trọng hơn cả là nhắc nhở bản thân nhớ xem mình viết vì cái gì.

65676_619575241404086_652624411_n

Đây là một đoạn tôi viết trong bài “Em cứ viết thôi, có gì đâu mà ngại”:

“Tôi nhớ truyện ngắn đầu tiên mình gởi lên Hoa Học Trò. Đó là một câu chuyện dở đến mức sau này chính tôi cũng bàng hoàng khi đọc lại, vì sao nó có thể dở như thế, vì sao nó có thể kinh khủng như thế. Nhưng lúc gởi, năm lớp 8, thì tôi có biết gì cho nhiều. Cứ hồn nhiên mà viết, hồn nhiên đi gởi, hồn nhiên mua báo hàng tuần không có truyện mình thì lại nhủ là tuần sau sẽ có. Câu chuyện dở nực đó chẳng bao giờ lên mặt báo, nhưng câu chuyện hai năm sau tôi gởi thì lại được chấp nhận. Và nó mở cho tôi một cánh cửa rất nhỏ vào thế giới của những con chữ được tung hứng miên man kì diệu.”

Quãng thời gian viết cho Hoa Học Trò khá vui, tôi được làm việc với chị Biên tập viên tên Vân. Tuy chưa bao giờ gặp chị ngoài đời, nhưng tôi luôn có ấn tượng tốt với từng lời khen động viên, từng lời phê bình chân thành nhưng sắc bén của chị. Mặc dù tôi không thực sự thích viết chuyện tình cảm, công việc đó đã giúp tôi học được cách tạo lời thoại cho tự nhiên, sắp xếp mạch truyện, miêu tả chi tiết và tâm lý nhân vật, tính logic của nội dung – điều mà trước đó, khi viết một cách tự do, không gò ép; tôi lại không hề nghĩ đến.

Tôi đã lang thang đến mọi ngóc ngách, đào xời, tung hứng, lắp ghép, tô màu trong khi làm công việc viết lách chuyên nghiệp đầu tiên của đời mình như thế. Mặc dù những truyện teens chưa hẳn là tốt nhất trong số những gì viết ra; nhưng tôi chưa bao giờ viết bằng 99% khả năng của mình. Mỗi câu chuyện đến tay độc giả là 100%, là tất cả những gì có thể ngay thời điểm đó. Đôi khi hơi tự kiêu quá đà một chút, tôi có cảm giác mình đã viết những truyện ngắn dễ thương cho teens theo cách Tom Hiddleston đã đóng Loki trong Thor. Thor là một bộ phim thị trường giải trí điển hình của Mỹ, và, nói như chị Thùy Cốm – cô bạn picture-book maker của tôi, “…là cách anh đối xử với vai diễn của mình. Tôi nghĩ Tom khi nhận vai không hề cho rằng vì đây là phim thị trường nên mình sẽ diễn kiểu… thị trường, mà anh đối xử với vai Loki cùng cách anh đối xử với những vai diễn sân khấu hoặc phim điện ảnh nghệ thuật hàn lâm của mình.” Đó là suy nghĩ của tôi trong những lúc hơi lâng lâng một tí. Còn lúc bình thường, tôi thấy hài lòng vừa đủ. Tôi đã làm hết sức khi viết những câu chuyện đó.

Rồi đến một ngày, tôi ngừng viết truyện cho teens. Đó là thời điểm tôi cảm thấy mình đã chạm đến mọi ngóc ngách có thể trong khả năng của mình. Nếu tiếp tục, tất cả những gì tôi viết ra sẽ chỉ là những điều dễ dãi hời hợt, lặp đi lặp lại; và bản thân tôi không cho phép mình làm vậy với độc giả và với chính mình.

Rời Hoa Học Trò, tôi luyên thi Quốc gia, sau đó ngừng viết hơn nửa năm. Tôi dùng nửa năm để tự hỏi mình muốn đi con đường nào: tiếp tục chạy theo con đường đã có đà sẵn từ những ngày viết cho HHT, sẽ có những mối quan hệ tốt, và biết đâu có thể được ra sách; hay bỏ hết và làm lại từ đầu, viết những câu chuyện tôi muốn viết, tìm lại từng độc giả mà tôi muốn gặp.

Tôi đã chọn con đường thứ hai.

Tôi không biết bây giờ có bao nhiêu người đọc những gì tôi viết, có lẽ 20 hoặc 30 người trở lại. So với con số cả ngàn người lúc trước là một sự khác biệt rất lớn. Nếu lúc trước tiếp tục đi theo con đường cũ, có thể bây giờ tôi đã có sách in và một lượng người đọc đáng kể.

Nhưng…
Viết lách, đối với tôi là một điều gì đó vượt xa hơn cả hy vọng và mọi con số. Hai năm trước khi được đăng lên HHT, tôi đã miệt mài viết và gởi mà không hề hy vọng. Chỉ cần được viết là đủ rồi. Ba năm làm việc với HHT cũng vậy: tìm những cốt truyện mới, ý nghĩa, những nhân vật sinh động; đưa họ lên trang giấy bằng ngòi bút đẹp nhất có thể. Đến khi không thể thì rút lui, và tếu táo đùa với đám bạn bè rằng, “Mỹ nhân tự cổ như danh tướng. Bất hứa nhân gian kiến bạch đầu.”

Tôi vẫn còn nhớ lời khen của anh Hà Nhân – anh trang 3 của HHT – dành cho mình, “Cô bé có thể là Banana Yoshimoto của Việt Nam.” Sau này khi ngừng gởi truyện, điều tôi tiếc nhất không phải là lượng độc giả hay cơ hội nổi tiếng, mà là cơ duyên với những anh chị đã tạo điều kiện phát triển cho một thế hệ người viết trẻ ở Việt Nam. Có lẽ lời anh Hà Nhân dành cho tôi chỉ là để động viên, nhưng mỗi khi nhớ lại, tôi vẫn xem đó là dải ruy băng rất đẹp buộc trên món quà mà Hoa Học Trò đã dành cho mình.

Rio Lam Signature

Subscribe This Blog

Published in Nhật Ký

20 Comments

  1. Lotus Ren Lotus Ren

    Chào bạn, mình đặc biệt yêu thích những bài viết của anh trang ba Hà Nhân. Mình không thể tìm thấy thông tin của nhà văn này trên mạng. Bạn có thể cho mình xin thông tin của nhà văn Hà Nhân không. Cảm ơn bạn rất nhiều

  2. Mun Mun

    Em chào mọi người,
    Em cũng viết truyện ngắn từ khá lâu rồi và kể ra cũng là “mọt” của HHT và các báo khác. Em cũng thử viết và gửi truyện ngắn đi nhưng không thấy trả lời. Hơi buồn nhưng em vẫn viết tiếp. Cũng chẳng biết có phải là em ở quê, lại tiếp cận với máy tính muộn không nữa. Nhưng em vẫn muốn viết ạ, liệu mọi người có thể chỉ cho em cách gửi bài, cách viết truyện ổn được không ạ. Em cảm ơn. Email của em là: hanmunkei@gmail.com

    • Song Phương Song Phương

      Ban Rio oi ban co the bay minh cach gui truyen ngan cho bao Hht duoc khong? Minh cam on ban.

  3. Bánh rán Bánh rán

    Em cũng muốn được làm CTV cho HHT :’)
    Nhiều khi, kb’ viết ra sao, kb’ viết ntn, viết rồi đọc lại, đọc lại rồi lại viết.. Khi cảm thấy trống rỗng vô hồn lạ. Kb’ làm sao, kb’ tại sao. 🙂 nhưg khi viết nên những lời văn, chứa một phần hồn mình trong đấy, em vui lắm, rất vui.

    • Em cứ thử gởi truyện hoặc đăng ký đi họp ctv xem sao 😀 Mọi người ở đó tận tình lắm em.

  4. liênalice liênalice

    Trước giờ e rất thích chuyên mục truyện ngắn và cũng thích được làm việc ở HHT. Nhưng không biết phải làm thế nào để được làm cọng tác viên. Hiện giờ e cũng già hơn so với lứa teen rồi. Em sinh năm 93 ạ. Các anh chị cá c bạn ai có kinh nghiêm có thể cho em lời khuyên với. T7 tới này HHT tuyển cộng tác viên. Em đang phân vân không biết có nên đi không. Vì em cũng chưa có bài viết nào và cũng lo đến đấy thì mình già quá.

    • 😀 em đã đến đó chưa?

  5. Mình là con trai nhưng hồi đó rất thích đọc HHT, Mực Tím, thậm chí đọc còn sớm hơn nhiều so với mấy đứa con gái cùng lứa nữa! 😛
    Tiếc là ko bắt đầu đọc vào khoảng thời gian các báo ấy còn căng tràn nhựa sống và thanh khiết, nhưng cũng vừa kịp để còn thấy giai đoạn chuyển mình khá hay. Lưng chừng ở sự ngọt ngào, dịu sâu của 8x – 9x thời kì đầu và năng lượng, nhiệt huyết của thế hệ sau. Rồi bước chuyển mình đó cũng tới nơi cần phải tới, mình cũng đã bỏ đọc tất cả trong vài năm trở lại đây.

    Bắt đầu có lẽ là Mực Tím. Ì ạch, thiếu sức sống và sáng tạo. Mục Vòm Me sôi sục 1 thời giờ chỉ còn là cái xác rệu rã, tại vị ở đó nhờ sự níu bám của giá trị xưa cũ. Sau này, Mực Tím cũng đã thị trường hóa dần với các bài về K-pop, tức là chạy theo doanh số và lợi nhuận, điều mà HHT bây giờ đang làm rất tốt. Nghe có vẻ buồn cười, báo cho HS mà cũng có vụ thị trường ư? Nhưng mình luôn nghĩ, cầm trên tay 1 tờ báo, chắc chắn sẽ phân thành rõ rệt những đối tượng đọc với trình độ khác nhau. Uể oải, ngao ngán và đánh mất giá trị bản thân, liệu nó sẽ tồn tại được bao lâu nữa?

    HHT tuy cũng ngày càng đánh về thị trường nhưng phải khen vì họ chuyển mình rất hợp lí, thông minh. Nó vừa giải được cơn khát của giới trẻ hiện giờ, nhưng cũng duy trì được những bản sắc riêng rất độc đáo. Giống như bạn, anh Hà Nhân trang 3 luôn là lí do số 1 để mình muốn mua báo.

    Mà cái dở nhất của cả 2 là không đủ độ hài hòa để có thể giữ chân những độc giả ngày một lớn lên và trưởng thành hơn. Không còn có cái cảm xúc cầm 1 số mới phát hành ngày hôm nay đọc mà chợt thấy xao xuyến. Nếu có, chắc cũng chỉ là cái hoài niệm về tờ báo mà mình từng rất thích một thời mà thôi!

    Thấy bài post hay và đồng cảm, tính vào cmt để nói lên suy nghĩ thôi mà càng viết thì càng dài và dở! =.=

    • 🙂 Mình cũng từng nghĩ như bạn, nhưng sau này mình đặt ra câu hỏi: Có làm khó BBT quá không, khi muốn họ vừa viết cho người lớn, vừa viết cho teen. Một lứa teen đi qua thì họ phải đón lứa teen mới vào, mà lứa này đã hoàn toàn khác với lứa trước.

      Dù sao thì tuổi thơ cũng phải bỏ lại đằng sau, bạn nhỉ.

      • Uk, về BBT của HHT thì mình luôn đánh giá rất cao, thậm chí có phần khâm phục nữa. Họ chèo lái con tàu quá tốt, và hoàn toàn có thể nhận xét đó là những thành công rất lớn rồi.

        Nói đi cũng phải nói lại, có cầu thì mới có cung. Có lẽ là do thị hiếu bây giờ của 9x sau này thôi. Mà nói về vấn đề này, thì có lẽ chúng ta cần lôi ra nhiều bài viết phân tích đánh giá dài dòng, cũ xì khác nữa! :))

  6. Janyychan Janyychan

    Truyện ngắn đầu tiên tớ gửi cho HHT cũng là vào năm lớp 8, hồi đấy tớ khá ngốc, không để ý đến email hay máy tính là gì, truyện tự viết tay rồi gửi, rồi trượt, hiển nhiên là như thế.

    Sau đấy có gửi thêm dăm ba truyện và phóng sự và đều trượt. Sau đấy, tớ bỏ cuộc, không còn gửi gì lên HHT nữa. Hồi đấy, tớ khác cậu, tớ thì lại nghĩ muốn được mọi người biết đến cơ *cười*, đúng là trẻ trâu :))

    Cứ lớn dần lên rồi mới nhận ra viết lách là niềm “an ủi” duy nhất mà tớ có. Tớ không còn muốn chia sẻ những gì mình viết với người khác nữa, tớ chỉ dùng nó để xoa dịu tâm hồn mình, với tớ thế là đủ.

    Giờ là thành viên của 1 bút nhóm làm cộng tác với HHT, thỉnh thoảng cũng được đăng bài, vậy mà tớ chẳng có cảm giác vui hay háo hức như kiểu hồi xưa nữa, tớ nghĩ chỉ đến thế thôi mà.

    *Đôi điều tâm sự*

    Giá mà hồi đó, tớ cũng được mở một cánh cửa như cậu…

    • 🙂 Bây giờ cậu vẫn có thể mở cánh cửa mà, chỉ là cậu có đi tìm hay không thôi. Mình nghĩ vậy.

  7. Em cũng là cộng tác viên của HHT, nhưng làm bên mục Đời sống teen. Mục Truyện ngắn luôn là chuyên mục mơ ước của em, nhưng chưa một lần em dám gửi truyện đi, vì truyện của các anh chị hay quá – nó là cái bóng lớn mà con bé em khi đấy e sợ để vượt qua. Không biết bút danh của chị khi ấy là gì, vì có lẽ sẽ đã tình cờ đọc được một truyện nào đó rồi? :-3

    • Bút danh của chị là Rio.Lin em à 🙂

      Lúc đó chị cũng hay viết phóng sự nữa. Em làm ở HHT lâu chưa?

      • Em làm được đến nay là một năm rồi :3 chắc chị biết cả anh Hưng, chị Phương nhỉ? Em thần tượng mấy anh chị ghê lắm :”P

        Bây giờ chị còn viết, ý em là, viết báo, ở đâu nữa không?

        p.s: Em biết ai cũng nói thế, nhưng em thích nói lại, chị viết đọc “thích” lắm :’)

        • Hì, chị không biết các anh chị ấy em à. Không biết bút danh trên báo của 2 bạn í là gì nhỉ? Vì chị ở Đà Nẵng, nên hầu như không biết ai, chỉ có quen qua bút danh trên báo thôi. Đến các anh chị biên tập chị cũng chỉ biết một vài người qua email làm việc.

          Hiện giờ chị chỉ viết và publish trên trang này thôi. Bản thân chị cũng muốn đi theo lối riêng nên tự dọn cho mình 1 con đường ấy mà.

          Cảm ơn em nhé 🙂

          • À, là chị Phó tổng biên tập, trẻ, nhưng giỏi, hay đi đây đó. Anh Hưng cũng vậy, họ đều trẻ và giỏi. Những gì họ nói trong các buổi tập huấn ctv cũng đều có ích cho bọn em hết.

            Em thích viết lắm, chị à! XD

    • Và cảm giác thấy bài và tên mình trên báo thực không tệ, chị nhỉ? :”)

      • Haha :)) lần đầu tiên lên báo chị còn không biết nữa ấy. Bạn chị gọi báo tin, nghe xong cứ nghệt mặt ra. Đến văn phòng nhận tiền tác quyền mà cứ dấm dúi lén lút í

What's on your mind?

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.

Back To Top
%d bloggers like this: